|
|
| rabarba (f) |
|
n. |
|
rhubarb |
|
| rabbiyn (m) |
|
n. |
|
rabbi |
|
| rabia (f) |
|
n. |
|
rabies |
|
| raceim (m) |
|
n. |
|
raisin |
|
| racoun (m) |
|
n. |
|
raccoon |
|
| radeir |
|
v.tr. |
|
scrape |
|
| radiar |
|
v.tr. |
|
radiate |
|
| radiatzoun (f) |
|
n. |
|
radiation |
|
| radiatzoun X |
|
n. |
|
X-ray radiation |
|
| radio (f) |
|
n. |
Pl: radios |
radio |
medium, set |
| radioactivitat (f) |
|
n. |
|
radioactivity |
|
| radioactiyv, -a |
|
a. |
|
radioactive |
|
| radz (m) |
|
n. |
|
radius |
|
| |
|
|
|
ray |
|
| |
|
|
|
spoke |
of a wheel |
| raiba (f) |
|
n. |
|
rage |
|
| raîç (f) |
|
n. |
Pl: raîci |
root |
|
| raina (f) |
|
n. |
|
frog |
|
| raixa (f) |
|
n. |
|
tear |
in a material |
| raixar |
|
v.tr. |
|
scratch |
|
| |
|
|
|
tear |
|
| raixa-dzents (m) |
|
n. |
invar. |
toothpick |
|
| ram (m) |
|
n. |
Pl: raimi |
branch |
of tree |
| ranûnclo (m) |
|
n. |
|
buttercup |
|
| rapeir-se |
|
v.refl. |
1S: me raipo, 3S: se rape |
hurry |
|
| rápid, -a |
|
a. |
|
fast |
|
| |
|
|
|
quick |
|
| |
|
|
|
swift |
|
| rapidament |
|
adv. |
|
quickly |
|
| rapport (m) |
|
n. |
|
report |
|
| rapportar |
|
v.tr. |
|
report |
on something |
| rapt (m) |
|
n. |
|
abduction |
|
| raquetta (f) |
|
n. |
|
racket |
for tennis |
| rar, -a |
|
a. |
|
rare |
uncommon |
| rarament |
|
adv. |
|
seldom |
|
| rasar |
|
v.tr. |
|
shave |
|
| rasar-se |
|
v.refl. |
|
shave |
|
| rasçlar |
|
v.tr. |
|
scrape |
|
| raslo (m) |
|
n. |
|
rail |
bird |
| rasôr (m) |
|
n. |
|
razor |
|
| raspar |
|
v.i. |
|
grate |
|
| |
|
|
|
rasp |
|
| rastêil (m) |
|
n. |
Pl: rastelli, rastêls |
rake |
garden
implement |
| rat (f) |
|
n. |
|
raft |
|
| rât (m) |
|
n. |
Pl: ratti |
rat
(male) |
|
| ratta (f) |
|
n. |
|
rat
(female) |
|
| ratza (f) |
|
n. |
|
race |
of people |
| ratzonábil |
|
a. |
invar.; Pl: ratzonabli |
reasonable |
argument |
| ratzonal |
|
a. |
invar. |
rational |
|
| ratzoun (f) |
|
n. |
|
reason |
|
| rauba (f) |
|
n. |
|
robbery |
|
| raubar |
|
v.tr. |
|
rob |
|
| |
|
|
|
steal |
|
| raubatour (m) |
|
n. |
|
robber |
|
| rauc, -a |
|
a. |
Pl: rauqui, rauque |
hoarse |
|
| rausêil (m) |
|
n. |
Pl: rauselli, rausêls |
reed |
|
| raustiyr |
|
v.tr. |
1S: raustisco |
roast |
|
| ravan (m) |
|
n. |
Pl: rávani |
radish |
|
| ravan-fort |
|
n. |
|
horseradish |
|
| reactzoun (f) |
|
n. |
|
reaction |
|
| reactzoun-cateina |
|
n. |
|
chain reaction |
|
| reageir |
|
v.i. |
1S: reago, 3S: reagë; Pret 1S: reagiúi; PP: reagiut |
react |
|
| real |
|
a. |
invar. |
real |
|
| realizar |
|
v.tr. |
|
achieve |
|
| |
|
|
|
accomplish |
|
| realizatzoun (f) |
|
n. |
|
achievement |
|
| realment |
|
adv. |
|
actually |
|
| realtat (f) |
|
n. |
|
reality |
|
| rêcent |
|
a. |
invar. |
recent |
|
| rêcentment |
|
adv. |
|
recently |
|
| |
|
|
|
lately |
|
| receut (m) |
|
n. |
|
receipt |
|
| receuta (f) |
|
n. |
|
prescription |
for medicine |
| |
|
|
|
recipe |
|
| receutzoun (f) |
|
n. |
|
reception |
|
| recipeir |
|
v.tr. |
|
receive |
|
| recirca (f) |
|
n. |
Pl: recirque |
research |
|
| recitar |
|
v.tr. |
|
recite |
|
| recognosceir |
|
v.tr. |
> cognosceir |
recognize |
|
| |
|
|
|
acknowledge |
|
| |
|
|
|
appreciate |
|
| recognoscent |
|
a. |
invar. |
grateful |
|
| |
|
|
|
thankful |
|
| recognoscentza (f) |
|
n. |
|
recognition |
|
| |
|
|
|
appreciation |
gratification |
| recognosçut, -a |
|
a. |
|
recognized |
|
| recolgeir |
|
v.tr. |
> colgeir |
harvest |
|
| |
|
|
|
pick up |
collect |
| recolgiuta (f) |
|
n. |
|
harvest |
|
| recomendar |
|
v.tr. |
|
recommend |
|
| |
|
|
|
register |
a letter |
| recompensa (f) |
|
n. |
|
reward |
|
| recompensar |
|
v.tr. |
|
reward |
|
| reconcilhar-se |
|
v.refl. |
|
reconcile |
|
| recontar |
|
v.tr. |
|
tell |
recount |
| record (m) |
|
n. |
|
record |
sports |
| recorda (f) |
|
n. |
|
recollection |
|
| recordantza (f) |
|
n. |
|
souvenir |
|
| recordar |
|
v.i. |
|
remind |
|
| recordar-si (de) |
|
v.refl. |
|
remember |
|
| recovriyr |
|
v.tr. |
> covriyr |
recover |
get back |
| recruta (f) |
|
n. |
|
recruit |
|
| recrutar |
|
v.tr. |
|
recruit |
|
| recular |
|
v.i. |
|
go astern |
ships |
| recusa (f) |
|
n. |
|
refusal |
|
| recusar (a) |
|
v.tr. |
|
refuse |
to |
| redditzoun (f) |
|
n. |
|
surrender |
|
| reduceir |
|
v.tr. |
> duceir |
reduce |
in size or numbers |
| reer |
|
v.tr. |
used only in: 3S: reë, 3P: reën; Subj 3S: reya, 3P: reyan; impf: reîa(n); fut. and cond. forms: reerá(n) etc. |
rule |
arch. |
| refaer |
|
v.tr. |
> faer |
redo |
|
| refereir (a) |
|
v.tr. |
Fut: referroy |
report |
tell the story of |
| |
|
|
|
refer
(to) |
|
| referentza (f) |
|
n. |
|
reference |
|
| reflêiteir |
|
v.tr. |
Fut: reflêiteroy |
reflect |
|
| reflêiteir-si |
|
v.refl. |
|
think |
|
| |
|
|
|
reflect |
|
| refrêixi (m pl) |
|
n. |
|
refreshments [pl.] |
|
| refûge (m) |
|
n. |
Pl: refûgi |
shelter |
refuge |
| |
|
|
|
refuge |
|
| |
|
|
|
safety zone |
|
| refûgiar-se |
|
v.refl. |
Subj 1S: me refûgë, 2S: te refûges |
flee |
persecution |
| refûgiat (m), -a (f) |
|
n. |
|
refugee |
|
| rêgal (m) |
|
n. |
|
gift |
|
| |
|
|
|
present |
|
| |
|
|
|
treat |
|
| rêgalar |
|
v.tr. |
|
present |
a gift |
| rêgalme (m) |
|
n. |
|
kingdom |
|
| Rêgalme-Uniyt |
|
pr.n. |
|
United Kingdom |
|
| régim |
|
n. |
|
diet |
food regimen |
| rêgïoun (f) |
|
n. |
|
region |
|
| registrar |
|
v.tr. |
|
register |
|
| |
|
|
|
record |
information |
| |
|
|
|
file |
papers |
| |
|
|
|
tape |
music |
| registro (m) |
|
n. |
|
register |
|
| reglitza (f) |
|
n. |
|
licorice |
|
| regn (m) |
|
n. |
|
kingdom |
|
| |
|
|
|
reign |
|
| regnar |
|
v.i. |
|
reign |
|
| |
|
|
|
prevail |
|
| rêgolar |
|
a. |
invar. |
regular |
|
| rêgolaritat (f) |
|
n. |
|
regularity |
|
| reim (m) |
|
n. |
|
oar |
|
| rein (m) |
|
n. |
|
kidney |
|
| rêina (f) |
|
n. |
|
queen |
ruling |
| reîr |
|
v.tr. |
1S: reyo, 3S: regë, 1P: regeim; Subj 1S: reya, 1P: ream; Impf 1S: regîa; Pret 1S: rêixi; PP: rêit |
rule |
|
| reit (f) |
|
n. |
|
net |
|
| rejêitar |
|
v.tr. |
> jêitar |
reject |
|
| relaixar |
|
v.tr. |
|
release |
|
| relatiyv, -a |
|
a. |
|
relative |
|
| rêligïoun (f) |
|
n. |
|
religion |
|
| rêligïous, -a |
|
a. |
|
religious |
|
| rêligïousa (f) |
|
n. |
|
nun |
|
| relocar |
|
v.i. |
|
relocate |
|
| remaneir |
|
v.i. |
> maneir |
remain |
in one place |
| remar |
|
v.tr. |
1S: reimo |
row |
|
| rembûrs (m) |
|
n. |
|
refund |
|
| rembûrsar |
|
v.tr. |
|
refund |
|
| remedz (m) |
|
n. |
|
remedy |
|
| remedzar |
|
v.tr. |
|
remedy |
|
| rêmendar |
|
v.tr. |
|
mend |
clothing |
| remisçlar |
|
v.tr. |
|
stir |
|
| remissa (f) |
|
n. |
|
shipment |
|
| remitteir |
|
v.tr. |
> mitteir |
put off |
|
| |
|
|
> mitteir |
abate |
|
| remitteir-se |
|
v.refl. |
|
recover |
get well |
| |
|
|
|
get well |
|
| remittent (m) |
|
n. |
|
shipper |
|
| |
|
|
|
sender |
|
| remittentza (f) |
|
n. |
|
abatement |
|
| remolca (f) |
|
n. |
Pl: remolque |
trailer |
|
| remolcar |
|
v.tr. |
Subj pr 1S: remolque |
tow |
|
| remolcatour (m) |
|
n. |
|
tug |
|
| remolhar |
|
v.tr. |
|
soak |
|
| remolhar-se |
|
v.refl. |
|
spring |
back |
| remplâtzar |
|
v.tr. |
|
replace |
|
| rén |
|
indef.pn. |
|
nothing |
|
| rena (f) |
|
n. |
|
reindeer |
|
| rendeir |
|
v.tr. |
|
return |
give back |
| |
|
|
|
give back |
|
| rendeir-se |
|
v.refl. |
|
surrender |
|
| renduta (f) |
|
n. |
|
income |
|
| |
|
|
|
yield |
money |
| renna (f) |
|
n. |
|
rein |
|
| rennar |
|
v.tr. |
|
rein |
a horse |
| renta (f) |
|
n. |
|
allowance |
|
| renuda (f) |
|
n. |
|
creek |
|
| renvîa (f) |
|
n. |
|
remand |
|
| renviar |
|
v.tr. |
> enviar |
send back |
|
| |
|
|
|
remand |
|
| reparar |
|
v.tr. |
|
repair |
|
| |
|
|
|
mend |
|
| |
|
|
|
fix |
|
| reparatzoun (f) |
|
n. |
|
repair |
|
| repassar |
|
v.tr. |
|
iron |
|
| repausa (f) |
|
n. |
|
rest |
repose |
| |
|
|
|
retirement |
|
| repausar |
|
v.i. |
|
rest |
|
| repausar-se |
|
v.refl. |
|
retire |
from work |
| repêtiyr |
|
v.tr. |
> pêtiyr |
repeat |
|
| reprendeir |
|
v.tr. |
> prendeir |
reprimand |
|
| reprêsentar |
|
v.tr. |
|
perform |
a play |
| reprêsentatzoun (f) |
|
n. |
|
performance |
of play etc. |
| reproduceir |
|
v.tr. |
> duceir |
reproduce |
|
| reproduceir-se |
|
v.refl. |
|
reproduce
(oneself) |
|
| reproductour |
|
a. |
invar. |
reproductive |
|
| reprovar |
|
v.tr. |
> provar |
reprove |
|
| rêpública (f) |
|
n. |
Pl: rêpúblique |
republic |
|
| rêpublicán, -aina |
|
a. |
|
republican |
|
| repûlsar |
|
v.tr. |
|
repulse |
|
| requereir |
|
v.tr. |
> quereir |
request |
|
| requista (f) |
|
n. |
|
request |
|
| requistar |
|
v.tr. |
|
ask for |
|
| rescar |
|
v.tr. |
Subj 1/3S: resque |
rip |
|
| reserva (f) |
|
n. |
|
reserve |
|
| reservar |
|
v.tr. |
|
reserve |
|
| reservatzoun (f) |
|
n. |
|
reservation |
|
| rêsident |
|
a. |
invar. |
resident |
|
| resignar-se (a) |
|
v.refl. |
> signar |
resign |
oneself to |
| resignatzoun (f) |
|
n. |
|
resignation |
feeling |
| rêsisteir |
|
v.tr. |
|
resist |
|
| |
|
|
|
oppose |
|
| rêsistentza (f) |
|
n. |
|
resistance |
|
| rêsolutzoun (f) |
|
n. |
|
resolution |
|
| |
|
|
|
settlement |
of a
conflict |
| rêsolutzoun amicábil |
|
n. |
|
out-of-court settlement |
|
| respêit (m) |
|
n. |
|
respect |
|
| respêitar |
|
v.tr. |
|
respect |
|
| respirar |
|
v.tr. |
1S: respiyro |
breathe |
|
| respiratzoun (f) |
|
n. |
|
breathing |
|
| respiyra (f) |
|
n. |
|
breath |
|
| resplendeir |
|
v.i. |
|
shine |
|
| respondeir |
|
v.tr. |
1S: respondzo; Pret 1S: respouzi, 2S: respozisti; PP: respost |
answer |
|
| |
|
v.i. |
|
reply |
|
| responsábil |
|
a. |
invar.; Pl: responsabli |
responsible |
|
| resposta (f) |
|
n. |
|
reply |
|
| |
|
|
|
answer |
|
| respouza (f) |
|
n. |
|
answer |
|
| ressûscitar |
|
v.tr. |
1S: ressûscito |
revive |
|
| rest (m) |
|
n. |
|
rest |
|
| |
|
n. |
|
remainder |
|
| resti (m pl) mortali |
|
n. |
|
remains [pl.] |
|
| resta (f) |
|
n. |
|
stop |
bus etc. |
| restar |
|
v.i. |
|
remain |
|
| |
|
|
|
stay |
|
| restaurant (m) |
|
n. |
|
restaurant |
|
| restituîr |
|
v.tr. |
1S: restitúo, 3S: restitúe; Pret 1S: restitúi; PP: restitut |
return |
give back |
| restringeir |
|
v.tr. |
1S: restringo, 3S: restringë; Pret 1S: restringiúi; PP: restringiut |
restrict |
|
| restringeir-se |
|
v.refl. |
|
shrink |
|
| resûltar |
|
v.i. |
|
result |
|
| resûltat (m) |
|
n. |
|
result |
|
| resum (m) |
|
n. |
|
summary |
|
| resumeir |
|
v.tr. |
PP: resunt |
resume |
|
| retard (m) |
|
n. |
|
delay |
|
| retardar |
|
v.tr. |
|
delay |
|
| rétina (f) |
|
n. |
|
retina |
|
| retirar |
|
v.tr. |
> tirar |
take away |
|
| |
|
|
|
take out |
|
| retirar-se (dâ) |
|
refl. |
|
retire |
from swh |
| retorna (f) |
|
n. |
|
return |
|
| retornar |
|
v.i. |
> tornar |
return |
come back |
| retrait (m) |
|
n. |
|
portrait |
|
| retzeneir |
|
v.tr. |
> tzeneir |
retain |
|
| reünioun (f) |
|
n. |
|
meeting |
formal |
| reüniyr-se (con) |
|
v.refl. |
3P: se reüniscen |
meet |
|
| |
|
|
|
gather |
meet |
| |
|
|
|
collect |
meet, reunite |
| revelar |
|
v.tr. |
> velar |
reveal |
|
| revêniyr |
|
v.i. |
> vêniyr |
come back |
|
| reversa (f) |
|
n. |
|
other side |
|
| reversar |
|
v.tr. |
|
upset |
an object |
| |
|
|
|
knock down |
|
| revideir |
|
v.tr. |
> videir |
review |
|
| rêvisar |
|
v.tr. |
1S: rêviyso |
revise |
|
| revista (f) |
|
n. |
|
magazine |
|
| revocábil |
|
a. |
invar.; Pl: revocabli |
revocable |
|
| revocar |
|
v.tr. |
> vocar |
revoke |
|
| revolt (m) |
|
n. |
|
cuff |
of trousers |
| revolutzoun (f) |
|
n. |
|
revolution |
|
| revolveir |
|
v.tr. |
|
send back |
|
| |
|
v.i. |
|
return |
turn back |
| revôlver |
|
n. |
|
revolver |
|
| rexentiment (m) |
|
n. |
|
resentment |
|
| rexentiyr-si (de) |
|
v.refl. |
> xentiyr |
resent |
|
| reximlar (a) |
|
v.i. |
|
resemble |
|
| rey (m) |
|
n. |
Pl: reys |
king |
|
| reyl (m) |
|
n. |
|
rail |
track for trains |
| reyla (f) |
|
n. |
|
rule |
|
| reylament (m) |
|
n. |
|
regulation |
|
| reylar |
|
v.tr. |
|
regulate |
|
| reyletta (f) |
|
n. |
|
wren |
bird |
| reyna (f) |
|
n. |
|
queen |
king's wife |
| rheuma (f) |
|
n. |
|
cold |
disease |
| rheumatismo (m) |
|
n. |
|
rheumatism |
|
| rhinocer (m) |
|
n. |
|
rhinoceros |
|
| Rhiyn (m) |
|
pr.n. |
|
Rhine |
|
| Rhodan (m) |
|
pr.n. |
|
Rhone |
|
| rhýhtmic, -a |
|
a. |
|
rhythmic |
|
| rhythmo (m) |
|
n. |
|
rhythm |
|
| riar |
|
v.tr. |
1S: rîo |
wet |
|
| |
|
|
|
moisten |
|
| ricin (m) |
|
n. |
Pl: rícins |
castor-oil plant |
|
| rideir |
|
v.i. |
1S: riydzo, 3S: riyde; Pret 1S: riysi, 2S: risisti; PP: riys |
laugh |
|
| rideir-si (de) |
|
v.refl. |
|
laugh
at |
|
| ridícol, -a |
|
a. |
|
ridiculous |
|
| rígid, -a |
|
a. |
|
rigid |
|
| ringiyr |
|
v.i. |
1S: ringio, 3S: ringë |
snarl |
|
| ripera (f) |
|
n. |
|
river |
|
| riquitza (f) |
|
n. |
|
wealth |
|
| risc (m) |
|
n. |
Pl: risqui |
risk |
|
| |
|
|
|
hazard |
|
| riscar |
|
v.tr. |
Subj 1/3S: risque |
risk |
|
| riscous, -a |
|
a. |
|
risky |
|
| rîu (m) |
|
n. |
Pl: riyvi |
river |
poetic, archaic |
| rival (m) |
|
n. |
|
rival |
|
| rivalizar (con) |
|
v.i. |
|
vie (with) |
|
| rixa (f) |
|
n. |
|
riot |
|
| rixar-se |
|
v.refl. |
|
riot |
|
| riyc, -a |
|
a. |
|
rich |
|
| |
|
|
|
wealthy |
|
| riyd, -a |
|
a. |
|
rigid |
|
| |
|
|
|
stiff |
|
| riypa (f) |
|
n. |
|
shore |
|
| |
|
|
|
riverbank |
|
| riys (m) |
|
n. |
|
laughter |
|
| riysa (f) |
|
n. |
|
rice |
|
| roar |
|
v.tr. |
1S: roo, 2S: roas; Subj: roë, roës, roë, roîm, roêis, roën |
ask |
|
| |
|
|
|
implore |
|
| roba (f) |
|
n. |
|
dress |
|
| |
|
|
|
gown |
|
| |
|
|
|
robe |
woman's dress |
| roba de banh |
|
n. |
|
bathrobe |
|
| roba de noit |
|
n. |
|
nightgown |
|
| roba de sala |
|
n. |
|
dressing gown |
|
| robe (f pl) |
|
n. |
|
clothes |
|
| robera (f) |
|
n. |
|
dressing room |
|
| rocca (f) |
|
n. |
Pl: rocque |
rock |
|
| roccous, -a |
|
a. |
|
rocky |
|
| rocquera (f) |
|
n. |
|
cliff |
|
| rodeir |
|
v.tr. |
1S: roudo |
gnaw |
|
| rolhar |
|
v.i. |
3S: roulha |
rust |
|
| rolhous, -a |
|
a. |
|
rusty |
|
| romaneis (m), -a (f) |
|
nat.n/a |
|
Romanian |
|
| România (f) |
|
pr.n. |
|
Romania |
|
| romariyn (m) |
|
n. |
|
rosemary |
|
| ronça (f) |
|
n. |
Pl: ronce |
snore |
|
| ronçar |
|
v.i. |
Subj 1/3S: ronce |
snore |
|
| rondella (f) |
|
n. |
|
washer |
techn. |
| rosa (f) |
|
n. |
|
rose |
|
| rosat, -a |
|
a. |
|
pink |
|
| rosata (f) |
|
n. |
|
dew |
|
| rôsbeif (m) |
|
n. |
|
roast beef |
|
| roscinhol (m) |
|
n. |
|
nightingale |
|
| rota (f) |
|
n. |
|
wheel |
|
| rota hydráulica |
|
n. |
|
waterwheel |
|
| rotar |
|
v.tr. |
|
roll |
|
| |
|
|
|
run in |
a car, a machine |
| rotar-se |
|
v.refl. |
|
roll |
an object or a ship |
| rotatx (m) |
|
n. |
|
running in |
|
| rotêil (m) |
|
n. |
Pl: rotelli, rotêls |
roach |
fish |
| rotiyn (m) |
|
n. |
|
roll |
of a ship |
| rótola (f) |
|
n. |
|
kneecap |
|
| rótûl (m) |
|
n. |
|
roll |
of film |
| rotûnd, -a |
|
a. |
|
round |
|
| rouc (m) |
|
n. |
Pl: rouqui |
rook |
bird |
| rouge (m) |
|
n. |
|
rouge |
|
| roulha (f) |
|
n. |
|
rust |
|
| Rouma (f) |
|
pr.n. |
|
Rome |
|
| rovola (f) |
|
n. |
|
measles |
|
| royal |
|
a. |
invar. |
royal |
|
| roylo (m) |
|
n. |
|
role |
|
| rua (f) |
1 |
n. |
|
street |
|
| rua a sêns únic |
|
n. |
|
one-way street |
|
| rua cieca |
|
n. |
|
dead end |
|
| rua (f) |
2 |
n. |
|
wrinkle |
in skin |
| ruata (f) |
|
n. |
|
lane |
|
| rûbiyn (m) |
|
n. |
|
ruby |
|
| rûix, -a |
|
a. |
|
red |
|
| rûixura (f) |
|
n. |
|
blushing |
|
| rum (m) |
|
n. |
|
rum |
|
| rumour (m) |
|
n. |
|
noise |
|
| rûmpeir |
|
v.tr. |
|
break |
|
| ruscêil (m) |
|
n. |
Pl: ruscelli, ruscêls |
stream |
|
| rûss (m), -a (f) |
|
nat.n/a |
|
Russian |
|
| Rûssia (f) |
|
pr.n. |
|
Russia |
|
| ruta (f) |
|
n. |
|
road |
|
| |
|
|
|
route |
|
| rutar |
|
v.tr. |
|
break (into pieces) |
|
| ruyna (f) |
|
n. |
|
ruin |
|
| ruynar |
|
v.tr. |
|
ruin |
|
| ruyt (m) |
|
n. |
|
noise |
|
| ruytous, -a |
|
a. |
|
loud |
|
| |
|
|
|
noisy |
|
|